Jaio zeneko lehenengo mendeurrena ospatzen da.
2024an ospatzen da euskal artista entzutetsua jaio zeneko mendeurrena. Betirako aztarna utzi du Chillidak arte garaikidearen munduan. Artearen eszenatokiari egin dizkion ekarpen paregabeez gain, haren obrak kultura-paisaia nola eraldatu duen ere ospatzen dugu. Murgil gaitezen Chillidaren obra nabarmenenetako batzuetan eta haren ondarea dagoen leku enblematikoetan.
Funtsezko ondarea
50eko hamarraldiaz geroztik, Chillidaren lana garrantzitsua izan da Europako eta Amerikako arte-museo eta -bildumetan. Historialariek eta arte-kritikariek haren lanak aztertu dituzte, eta obra horienganako miresmena erakutsi dute hainbat poetak, Octavio Pazek eta Gabriel Celayak kasu. Martin Heidegger eta Gaston Bachelard pentsalariek ere aipatu dituzte. Hainbat sari jaso ditu eta mundu zabalean erakutsi da Chillidaren artea, eta funtsezko eta ezinbesteko oinarri bihurtu da arte garaikidean.
Askoren ustez, Espainiako eskulturaren XX. mendearen bigarren erdiko gailurra irudikatzen du Chillidak. 50 urte baino gehiagoan, kontzeptu osagarriak arakatu zituen bere artean. Hutsa eta bolumena, argia eta itzala, eta mugak eta infinitua dira kontzeptu horietako batzuk. Bere obretan erabiltzen zituen materialak –hala nola burdina, hormigoia, harria, alabastroa eta altzairua– ez ziren garrantzitsuak berez. Ezta haren lanaren ezaugarri ziren forma soil eta misteriotsuak ere. Bere artearen bitartez, bizitzaren ikuspegi etiko, mistiko eta haraindiko bat transmititu nahi zuen.
Haizearen Orrazia: itsasoaren ondoko sinfonia eskultorikoa
Donostian zer ikusi ez baldin badakizu, ezin duzu galdu eskultura enblematiko hau: Haizearen Orrazia; Grand Tour biraren gune erabakigarri batean dago, Zarautz eta Donostia lotzen dituen etapan.
Donostian, artearen eta naturaren arteko sinergiaren lekuko ikusgarria da “Haizearen Orrazia”.
Itsasertzeko harkaitzetan dauden altzairuzko eskultura horiek itsasoaren hotsarekin eta haizearekin nahasten diren maisulana dira. Modu oso berezian ematen diote bizitza leku horri harkaitzen aurka talka egiten duten olatuek eta eskulturek.
Bederatzi tonako pisua du altzairuzko hiru eskulturetako bakoitzak, eta ondo ainguratuta daude, haizeak beti orraztu dezan Kontxako Badia.
Chillida Leku Museoa: naturak artea besarkatzen duen lekua
Hernanin dago Chillida Leku Museoa, Chillidaren maisulanen bilduma zoragarria erakusten duen oasi artistikoa. Paisaia eder batez inguratuta dago, eta artistaren sormenean murgiltzeko aukera eskaintzen digu. Eskultura monumentalak zein grabatu intimoak; Chillidak urteetan zehar izan zuen bilakaera artistikoaren ikuspegi osoa ematen digu museoak.
Chillida Lantokia: maisuaren tailer adierazgarria
Chillida Lantokia, artistaren tailerra, Legazpiko paper-fabrika zaharrean dago, eta sakratua da artistak haren obrak nola sortzen zituen ulertu nahi dutenentzako. Lanerako espazio gisa kontserbatuta dago, eta artistaren sorkuntza-etapa ezberdinetako tresnen, bozetoen eta eskulturen ikuspegi aparta eskaintzen du. Esperientzia intimo bat da, Chillidak bere arteari eskaini zion dedikazioa eta pasioa erakusten dituena.
Chillida Bilboko Guggenheim Museoan: tradizioaren eta abangoardiaren fusioa
Bilbon ere goza dezakezu euskal artistaren obrez. Bilboko Guggenheim Museoak Chillidaren hainbat maisulan ditu, museoaren arkitektura modernoa eta haren artearen esentzia atenporala konbinatzen dituztenak.
Sakona airea da eta Besarkada XI dira museo barruan zein kanpoaldean bisita ditzakezun eskulturetako batzuk.
Tradizioa eta modernotasuna eta materia eta espazioa fusionatuz uzten du Chillidak bere aztarna Bilboko Guggenheim Museoan. Artea betiereko adierazpen poetiko batera eramaten duen aparteko esperientzia da.
Eduardo Chillida, 100 urte
2024ko urtarrilaren 10ean bete da Eduardo Chillida hil zeneko mendeurrena. Eduardo Chillida-Pilar Belzunce Fundazioak egitarau zabala prestatu du, erakusketekin, musika- eta zinema-emankizunekin, tailerrekin…
Mundu mailako ospakizun honek Chillidaren lana kultura, belaunaldi eta herrialde ugariri hurbiltzen die. Eduardo Chillida hil zeneko mendeurrenean, altzairuzko eskulturetatik eta forma abstraktuetatik haratago doan bidaia batean murgilduko gara.
Chillidak bere herriaren esentzia nola atzeman zuen eta esentzia hori mundu osoan mirestuak izaten jarraitzen duen obretan nola islatu zuen erakusteko ospakizuna da.
Chillida Euskadin
Datozen hilabeteetan, Chillidaren lanak jarriko dituzte ikusgai Artium Museoak, Arte Ederren Museoak eta Balentziagak. Donostian, San Telmo Museoak, Artegunea aretoak eta Tabakalerak euskal eskultore ospetsuari eskainitako erakusketak antolatuko dituzte, Chillida Lekuko Garapeneko zuzendari Mikel Chillidak azaldu duenez.
2024ko maiatzaren 15etik urriaren 13ra, Telefónica Bildumako Chillidaren eskulturak erakutsiko dituzte Hernaniko museoan. Chillidaren mendeurrenean, haren balioak eta arte garaikideari egin zizkion ekarpenak ohoratu nahi dira. Helburu horrekin, hainbat argitalpen egingo da, bai eta dokumental bat ere, Arantxa Agirrek zuzenduko duena.
Miramar Jauregian, “Topalekua IV” aldi baterako erakusketa dago. ainera, Eduardo Chillidari buruzko komiki eta ikasgai baten bitartez, artista gazteen artean ezagutzera ematea lortu nahi da.
Askotariko adierazpen artistikoen bitartez ospatuko da Chillidaren mendeurrena: Euskadiko Orkestraren eta Bilboko Koral Elkartearen musikarekin, baita dantzarekin ere, Kukai konpainiak propio sortu duen eta 2024ko udako solstizioan Chillida Lekun aurkeztuko duten lan batekin.